Verzwijging van vermogen in een nalatenschap: wat zijn de gevolgen?InleidingHet is vandaag vrijdag 8 november 2019: de dag van de erfenis. Het overlijden van een dierbare brengt veel verdriet met zich mee. Daarnaast moet er doorgaans veel geregeld worden. Zo zal onder meer de nalatenschap verdeeld moeten worden. In de praktijk zien wij dat het verdelen van de nalatenschap vaak tot problemen leidt. Het inschakelen van een advocaat is in zo’n geval vrijwel onmisbaar. Deze kan helpen om escalatie in een vroeg stadium te voorkomen. Daarnaast kan een advocaat reeds bestaande conflicten oplossen.De uitspraak van de Hoge Raad van 31 maart 2017Feiten en omstandighedenDat het verdelen van de nalatenschap vaak voor problemen zorgt, blijkt ook uit een uitspraak van de Hoge Raad van 31 maart 2017 (ECLI:NL:HR:2017:565). In deze zaak ging het om twee erfgenamen, waarbij de ene erfgenaam opzettelijk het bestaan van een bankrekening op naam van de overledene in Zwitserland had verzwegen. Het saldo van ongeveer € 644.000,- dat op deze bankrekening stond, was volledig verbeurd aan de andere erfgenaam.Wat was er aan de hand? De erflaatster had haar zoon en haar neef bij testament tot erfgenamen benoemd. Voorafgaand aan haar overlijden had zij haar zoon gemachtigd ten behoeve van de Zwitserse bankrekening. Enige tijd voor het overlijden had de zoon het volledige saldo op de bankrekening overgeboekt naar een tweetal privérekeningen die op naam van hem en zijn vrouw stonden. Vervolgens had de zoon de oorspronkelijke rekening opgeheven. Na het overlijden van de erflaatster vroeg de neef naar het bestaan van de Zwitserse bankrekening. De zoon heeft toen laten weten dat deze rekening niet bestond. Op het moment dat de neef het bestaan van deze rekening kon aantonen middels bewijsstukken, nam de zoon het standpunt in dat het bedrag op de Zwitserse rekening aan hem was geschonken. Het oordeel van de Hoge RaadGelukkig wordt dergelijk gedrag doorgaans op grond van de wet gesanctioneerd. Belangrijk is wel dat in zo’n geval aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Artikel 3:194 lid 2 BW bepaalt dat een deelgenoot die opzettelijk tot de gemeenschap behorende goederen verzwijgt, zoek maakt of verborgen houdt, zijn aandeel in die goederen aan de andere deelgenoten verbeurt. Met andere woorden: stel er zijn twee erfgenamen (A en B) en er is één erfgenaam (A) die weet heeft van deze bankrekening van de erflater. Vervolgens heeft erfgenaam A ook toegang tot deze bankrekening. Als de boedelbeschrijving van de nalatenschap vervolgens wordt gemaakt en erfgenaam A verzwijgt het saldo van € 100.000,00 voor erfgenaam B, dan geldt het volgende. Wanneer erfgenaam B dit ontdekt, dan geldt dat erfgenaam A geen aanspraak meer kan maken zijn erfdeel (lees: € 50.000,00). Immers, met een beroep op artikel 3:194 lid 2 BW komt het volledige bedrag toe aan erfgenaam B.Voor een beroep op artikel 3:194 lid 2 BW is wel vereist dat een erfgenaam het vermogen opzettelijk verzwijgt. De vraag die in deze zaak centraal stond was of de zoon de Zwitserse bankrekening opzettelijk had verzwegen. De zoon ontkende in dit geval in eerste instantie het bestaan van de bankrekening. Later stelde de zoon dat het bedrag op de bankrekening aan hem was geschonken. Is dit voldoende om te kunnen spreken over een opzettelijke verzwijging?De Hoge Raad merkt op dat hiervoor bewezen moet zijn dat iemand wist dat het verzwegen vermogen tot de nalatenschap behoorde. Het is niet voldoende indien die erfgenaam dat alleen maar behoorde te weten, maar het feitelijk niet wist. In het onderhavige geval stond niet vast dat de zoon daadwerkelijk wist dat de Zwitserse bankrekening tot de nalatenschap behoorde. Verder oordeelde de Hoge Raad dat “ieder verzwijgen, zoek maken of verborgen houden daarvan tot toepasselijkheid van de sanctie van art. 3:194 lid 2 BW leidt, ook als nog geen verdeling heeft plaatsgevonden”. Kortom: de sanctie van artikel 3:194 lid 2 BW kan ook worden ingeroepen als nog geen verdeling van de nalatenschap heeft plaatsgevonden.ConclusieBijstand van een advocaat kan helpen om problemen bij de verdeling van een nalatenschap te voorkomen. Een veel voorkomend probleem is dat erfgenamen het vermoeden hebben dat vermogen uit de nalatenschap door andere erfgenamen wordt ontvreemd, of dat dit daadwerkelijk is gebeurd. In zo’n geval doet u er verstandig aan om tijdig juridisch advies in te winnen. Hetzelfde geldt wanneer u hiervoor door andere erfgenamen wordt beschuldigd. Immers, het verbeuren van vermogen uit een nalatenschap wordt wettelijk gesanctioneerd en kan doorgaans grote gevolgen hebben. Echter, zoals uit de bovenstaande uitspraak blijkt kan een sanctie niet in alle gevallen worden opgelegd.Vragen? Neem tijdens de dag van de erfenis contact met ons op!Heeft u nog vragen of heeft u behoefte aan advies over dit onderwerp, neemt u dan gerust vrijblijvend contact met ons op. Wij beantwoorden uw vragen graag telefonisch, of tijdens een inloopspreekuur.

Asiel

Team asiel

Ronald Loonen

Josien Roumen

Lara Embregts